A. ĐỊNH NGHĨA
xMen: chuyên gia có kinh nghiệm trong ngành CNTT, hoạt động như Mentor cho FUNiX
xTer: sinh viên tham gia học FUNiX để nâng cao trình độ, cải thiện cơ hội việc làm.
Hanah: nhân viên thường trực của FUNiX hỗ trợ xTer, xMen và quá trình học tập xảy ra giữa xTer và xMen
Good Question: Một câu hỏi hay là câu hỏi mà người hỏi (xTer) thể hiện được mong muốn và năng lực chuẩn bị trước khi hỏi.
Loser: là người hỏi câu cố tình gây phiền nhiễu, tỏ ra ngớ ngẩn hoặc không tự tin, làm mất thời gian của mọi người.
RTFM: Read The Fucking Manual
STFW: Search The Fucking Web
B. QUY TẮC HÀNH XỬ CỦA xMEN
Thông điệp của xMen gửi xTer
xMen thích những câu hỏi khó và bắt người trả lời phải suy nghĩ. “câu hỏi này hay quá” là lời khen chân thành nhất của xMen.
xMen không khó tính và cao ngạo. xMen chỉ ghét những người hỏi không chuẩn bị trước. Chúng tôi sẽ trả lời theo cách để xTer có thể tham gia tích cực vào việc tìm ra lời giải.
Chúng tôi không chú ý đến năng lực của người hỏi, mà chú ý đến thái độ để dẫn đến năng lực đó: chín chắn, quan sát, và tích cực tìm lời giải.
Nếu các bạn cần giúp đỡ, đừng tỏ ra yếu kém. Cứ tự tin, bạn thông minh, chỉ là đang bí cần giúp đỡ trong một vấn đề cụ thể thôi.
Hãy trả lời một cách có ích!
Nhẹ nhàng. Căng thẳng có thể làm người ta thô lỗ hoặc ngớ ngẩn mà thực ra không phải là vậy.
Mắng riêng off-line. Đừng làm mất mặt người trung thực mắc lỗi.
Nếu không chắc, cứ nói thẳng ra. Trả lời sai, lại còn đanh thép, còn tệ hơn không trả lời.
Hỏi để hiểu rõ thêm chi tiết. Tìm cách biến câu hỏi dở thành câu hỏi hay bằng cách hỏi lại, bạn sẽ làm cho người hỏi học được đôi chút. Hãy nhớ là chúng ta cũng đã từng ngớ ngẩn. Thi thoảng cũng có thể chửi đổng, nhưng tốt hết là chỉ tài liệu cho người ta đọc.
Nếu đã định trả lời, cố gắng có ích. Không tìm cách chỉ đường vòng nếu người hỏi tiếp cận sai. Chỉ cho họ đường đúng và trả lời thẳng vào câu hỏi.
Giúp cộng đồng học được từ câu hỏi. Khi gặp câu hỏi hay, hãy nghĩ “cần phải thay đổi gì trong tài liệu để người sau khỏi phải hỏi nữa?”
Nếu bạn đã nghiên cứu để trả lời câu hỏi, đừng giả vờ như rút được câu trả lời từ túi quần. Trả lời một câu hỏi hay cũng như cho 1 người đói miếng ăn, còn dạy người ta nghiên cứu là cho người ta cách trồng lúa cho cả đời.
C. QUY TẮC HÀNH XỬ KHI HỎI CỦA xTer
Trước khi hỏi xMen,
Thử tìm câu trả lời bằng cách
- Tìm kiếm trên Google
- Đọc lại bài giảng, mã nguồn
- Đọc lại tài liệu và FAQ
- Hỏi bạn bè
Đặt tiêu đề câu hỏi rõ ràng, đừng mất thời gian với kiểu “giúp em với”. Thường hay dùng mẫu “đối tượng- độ lệch”, trong đó “đối tượng” là nơi xảy ra vấn đề, “độ lệch” miêu tả sai lệch so với kết quả mong đợi.
Viết câu hỏi mạch lạc, đúng ngữ pháp. Chúng tôi thấy những người viết cẩu thả thường cũng cẩu thả trong suy nghĩ. Nên lịch sự 1 chút, thưa gửi, cảm ơn đàng hoàng.
Dùng ngôn ngữ chính xác và đầy đủ thông tin để miêu tả vấn đề
- Miêu tả triệu chứng của vấn đề (hoặc lỗi) cẩn thận, rõ ràng, theo trình tự thời gian
- Miêu tả môi trường nơi vấn đề xảy ra
- Nếu có thể, chỉ cách để có thể lặp lại lỗi trong một môi trường có kiểm soát.
Trong khi hỏi
Miêu tả mục tiêu cuối cùng, không phải các bước để đạt mục tiêu khi bạn muốn hỏi làm thế nào để làm một việc gì đó (chứ không phải báo lỗi).
Hỏi thẳng, rõ ràng. Không để chỗ cho sự đoán mò, nhầm lẫn. Không hỏi câu mở, làm mất thời gian. Không hỏi kiểu Yes/No nếu không thực sự cần thiết.
Không hỏi câu hỏi nằm trong diện bài tập về nhà. Có thể nhờ gợi ý, chứ không hỏi toàn bộ lời giải.
Sau khi hỏi
Báo cáo kết quả nếu vấn đề được giải quyết. Nếu thấy vấn đề này nhiều người quan tâm, chia sẻ trên group, hoặc mail list. Các xMen rất tán thưởng thái độ này.
Nếu bạn cảm thấy bị đối xử thô bạo, nhớ rằng xMen không bao giờ có ý định xúc phạm. Đó là cách trả slời thẳng thắn của dân muốn tìm lời giải chứ không phải trả lời cho người khác ấm lòng. Không phản ứng như một người thất bại. Bỏ qua, mọi sự sẽ hết. Bạn sẽ thấy bổ ích.
Nếu không có câu trả lời, đừng vội hỏi lại ngay. Đợi một thời gian. Có thể xMen trả lời được câu hỏi của bạn đang bận hoặc đang ở ngủ vì ở múi giờ khác.
D. QUY TẮC HÀNH XỬ CỦA Hanah
Vai trò của bạn là giúp xTer đặt câu hỏi hay và bảo đảm quá trình trao đổi tri thức diễn ra thuận lợi. Tìm cách ẩn mình.
Không để cho cuộc đối thoại lan man, kéo dài và mất tập trung.
Nhắc nhở xTer, xMen hành động theo bản Quy tắc này mọi lúc mọi khi.
